Gusle, Motike, Banja luka, Kraj XIX vijeka
Dvojnice, Rekavice, Banja Luka, Početak HH vijeka
Klepalo, Kosjerevo, Laktaši, Početak HH vijeka
Tradicionalni muzički instrumenti
Muzički instrumenti predstavljaju značajan element u tradiciji svakog naroda. Pojavljuju se u različitim oblicima, a po porijeklu mogu biti autohtoni ili preuzeti iz drugih kultura. Naziv „instrumenti“ potiče od latinske reči instrumentum, što predstavlja mehanizam na kom se proizvode muzički tonovi. Pojam „tradicionalni muzički instrumenti“ obuhvata sve sprave koje proizvode zvuk i koje je narod koristio u svojoj tradicionalnoj praksi. Prvobitno, muzički instrument nije imao današnju ulogu, već je služio kao signalni instrument ili u okviru magijskih obreda. Tokom razvoja, instrument je pretrpio promjene koje su više bile izražene u njegovoj upotrebi nego u izgledu. Njegova primjena postala je raznovrsna, obuhvatajući gotovo sve sfere ljudskog života, a razvoj instrumenata i danas nije konačno završen.
- KUSTOST
Gusle, Motike, Banja luka, Kraj XIX vijeka
Sadašnja zbirka broji 71 instrument
Sadašnja zbirka tradicionalnih muzičkih instrumenata broji 71 instrument. Zbirka se i dalje obogaćuje novim primjercima, u zavisnosti od otkupne moći Muzeja i broja instrumenata koji postaju predmet otkupa ili prodaje. Najveći broj instrumenata Muzeja Republike Srpske potiče s kraja XIX i početka XX vijeka, što potvrđuju datumi njihovog upisa u inventarne knjige. Instrumenti su uglavnom nabavljeni putem otkupa, a mali broj i putem poklona. Zbirka sadrži instrumente napravljene od različitih vrsta drveta, kože i metala. Najveći dio instrumenata potiče iz područja sjeverozapadne Bosne, kako pokazuju arhivski dokumenti. Većina instrumenata je ručno izrađena, što eksponati u zbirci jasno potvrđuju. Primarni proizvođači bili su seoske zanatlije, koji su često bili i svirači. Klasifikacija tradicionalnih muzičkih instrumenata izvršena je prema sistemu njemačkih etnomuzikologa Kurta Saksa i Eriha M. Hornbostela, koji je i danas opšte prihvaćen. Ona se temelji na materijalu kao izvoru zvuka i načinu dobijanja zvuka, a prema njoj su razvrstani i instrumenti Muzeja Republike Srpske.
Klasifikacija tradicionalnih muzičkih instrumenata
Klasifikacija tradicionalnih muzičkih instrumenata je urađena po klasifikaciji njemačkih etnomuzikologa Kurta Saksa i Eriha M. Hornbostela koja je opšte prihvaćena je i danas, a prema njoj su razvrstani i tradicionalni muzički instrumenti Muzeja Republike Srpske. Ona se temelji na materiji kao izvoru zvuka i načinu dobijanja zvuka.
U okviru zbirke, instrumenti su razvrstani u četiri grupe:
- kolekcija idiofonih muzičkih instrumenata
- kolekcija membranofonih muzičkih instrumenata
- kolekcija kordofonih muzičkih instrumenata
- kolekcija aerofonih muzičkih instrumenata
Zbirka Vlade S. Miloševića
Život i zaostavština
Vlado S. Milošević, pedagog, dirigent, etnomuzikolog i kompozitor, redovni član Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, svojim dugogodišnjim i predanim radom ostavio je neizbrisiv trag u muzičkoj kulturi ovih prostora. O značaju njegovog rada svjedoče brojni članci njegovih savremenika, kao i velika kolekcija stručnih i društvenih priznanja koja je dobio tokom dugog i plodotvornog radnog vijeka.
Svoj radni i životni vijek posvetio je isključivo muzici. Sakupljao je narodni melos i zabilježio preko 2000 narodnih melodija koje je objavio u četiri knjige, dvije sveske i dvije studije. Napisao je i objavio brojne radove iz oblasti etnomuzikologije i muzičkog folklora uopšte. Oćene i stručne polemike o njegovim radovima pisali su mnogi, među kojima je i prof. dr Dragoslav Dević. O tajnama komponovanja više je saznavao iz dostupne literature, a stvarao je pod izrazito snažnim uticajem tradicionalne izvorne narodne muzike.
Pisao je za muški, ženski, dječiji i mješoviti hor. „Sraslo sa njegovim duhom i mentalitetom, bremeno smislom, horsko stvaralaštvo (opus od 253 manja i veća horska djela) niče iz nepresušnog kulturnog nasljeđa, oslobođeno opasne bezličnosti modernih švatanja“.
Najznačajnija orkestarska i instrumentalna djela
- Svita za obou i gudače (1949)
- Bosanska svita za gudače (1950)
- Krajiška rapsodija (1951)
- Koncert za kontrabas (1951)
- simfonijska pjesma „Sa planine“ (1957)
- Koncert za violinu (1961)
- Dramatična simfonija (1967)
- Divertimento (1970) i mnoga druga.
Napisao je oko 120 solo pjesama na tekstove istaknutih pjesnika, 340 kamernih djela, manji broj kompozicija za pozorišne komade i operu „Jazavac pred sudom“, na tekst istoimene satire Petra Kočića, prema libretu književnika Ranka Risojevića.
Vlado S. Milošević je gotovo svu svoju građu ostavio Muzeju Republike Srpske na čuvanje i dalje raspolaganje. U toj zbirci nalazi se notna građa, magnetofonske trake, fotografije, ordenja, plakete, priznanja, pisma, dio ličnog pokućstva i dio ličnih rekvizita.
